Sport był dla mnie narzędziem wychowawczym i byłem blisko tradycji ruchu „Sokoła”, który akcentował poprzez ruch sportowy elementy społeczno-patriotyczne, a nie wyłącznie sportowe. W danym momencie tylko ruch lewicowy zapewniał takie możliwości, stąd moje usadowienie się w robotniczym klubie Skra.
JAN MULAK
Jan Mulak (1914-2005) twórca polskiego „Wunderteamu” lekkoatletycznego, powstaniec warszawski, marszałek senior Senatu RP III kadencji.
KK Skra Warszawa kontynuuje tradycje sekcji koszykówki mężczyzn legendarnego RKS Skra Warszawa – jednego z najbardziej zasłużonych klubów sportowych Stolicy. Choć nie tak utytułowana jak Polonia czy Legia, przez wiele dziesięcioleci odgrywała Skra równie ważną rolę w życiu sportowym i społecznym Warszawy, szczególnie w okresie II RP.
O ile przodująca wówczas pod względem popularności Polonia miała charakter mieszczańsko-inteligencki, to Skra była reprezentacją Warszawy plebejsko-robotniczej – z licznym jednak udziałem młodzieży akademickiej i przedstawicieli postępowej inteligencji. Jednym z założycieli klubu był m.in. słynny pianista Henryk Sztompka, uczeń samego Ignacego Jana Paderewskiego. Nie bez przyczyny pierwotna nazwa Skry to Sportowy Klub Robotniczo-Akademicki. Ogólnowarszawski charakter klubu podkreślają jego stołeczne, żółto-czerwone barwy.
II RP: europejska ranga
Skra powstała jako jedna z wielu nowych inicjatyw społecznych na fali entuzjazmu po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w odpowiedzi na wezwanie XVII Kongresu Polskiej Partii Socjalistycznej z maja 1920 r. do propagowania kultury fizycznej w kręgach robotniczych i akademickich. Zebranie założycielskie odbyło się 17 grudnia 1921 r., gdy po zakończeniu działań wojennych zaczęło odradzać się życie sportowe stolicy i całego kraju. Pierwszymi prezesami klubu byli świeżo zdemobilizowani uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej – uznani później lekarze: Szymon Piotrowski i Jerzy Michałowicz. Dzięki sukcesom piłkarzy, którzy szybko wspinali się w futbolowej hierarchii, Skra zaczęła zyskiwać sympatię wśród licznej wówczas klasy robotniczej Warszawy. „Mecze robotniczego klubu były w latach dwudziestych bardzo popularne. Znawca ówczesnego futbolu Stanisław Mielech tak notował: Jedynym klubem, który z mistrzem okręgu (to jest z Polonią – przyp. autora) może konkurować co do frekwencji publiczności jest RKS Skra” – czytamy w „Encyklopedii klubów sportowych Warszawy i jej najbliższych okolic w latach 1918-1939” autorstwa Roberta Gawkowskiego.
Dzięki przychylności warszawskiego magistratu Skra szybko, już w 1924 r., dorobiła się własnego stadionu przy ul. Obozowej na Woli, co ugruntowało silną pozycję klubu w warszawskim sporcie. Umożliwiło też rozwój kolejnych sekcji: m.in. lekkoatletycznej, kolarskiej, szermierki, bokserskiej, gier sportowych i zapasów. Tworząc już w 1928 zespół koszykówki, Skra stała się jednym z pionierów tej dyscypliny sportowej w Polsce. „Posiadanie własnego boiska, domu klubowego, ośmiu dobrze prosperujących sekcji ulokowało klub na poziomie europejskim, zapewniając tym samym maksimum wygód i udogodnień swym członkom” – oceniał historyk Paweł A. Fijałkowski. Potwierdzeniem europejskiej rangi klubu był liczny udział sportowców z Obozowej w prestiżowych wówczas igrzyskach II Robotniczej Olimpiady w Wiedniu (1931). Skra utrzymywała również rozległe kontakty międzynarodowe – szczególny rozgłos wywołało przybycie do Warszawy w 1936 r. piłkarskiej reprezentacji Kraju Basków z ogarniętej wojną domową Hiszpanii.
Z inicjatywy Skrzaków w 1925 r. doszło do powstania Związku Robotniczych Stowarzyszeń Sportowych, który organizował znacząca część polskiego życia sportowego w II RP. Należały do niego tak znane również dziś kluby jak RTS Widzew Łódź i RKS Raków Częstochowa, a w Warszawie m.in. Sarmata, Drukarz i Marymont. Skra była liderem tego nurtu w polskim sporcie, działalnością ZRSS kierował wieloletni prezes warszawskiego klubu dr Jerzy Michałowicz.
Mimo trudności finansowych spowodowanych wybuchem Wielkiego Kryzysu, w połowie lat trzydziestych Robotniczy Klub Sportowy Skra Warszawa osiągnął szczyt swojej pozycji sportowej. „W tym czasie Skra był to klub liczący 1500 członków w 15 sekcjach, czyli więcej niż po drugiej wojnie światowej” – wspominał Jan Mulak, późniejszy twórca polskiego Wunderteamu lekkoatletycznego, a wówczas wiceprezes i biegacz RKS Skra. Miarą rozwoju i możliwości organizacyjnych Skry było posiadane przez klub od 1937 r. letniego ośrodka rekreacyjno-treningowego na Kresach Wschodnich – w Nowosiółkach nad Niemnem (obecnie Republika Białorusi).
Imponujący rozwój klubu w okresie II RP został brutalnie przerwany przez wybuch wojny. O postawie działaczy klubu w tym okresie przeczytasz w dalszej części artykułu: